Giữ sức khỏe thời biến đổi khí hậu

Con người cũng như các động vật khác, khi sinh ra đã được tạo hóa “gắn” cho một hệ thống rất tinh tế để điều hòa và giữ nhiệt độ trong cơ thể bình thường trước những thay đổi đột ngột từ môi trường xung quanh hay từ trong cơ thể. Cơ thể con người có những phản ứng khác nhau với thay đổi thời tiết tùy theo tuổi tác, tình trạng sức khỏe, giới tính cũng như tùy theo từng vùng, từng địa phương, nơi sinh sống.

Mùa hè là thời điểm nhiều dịch bệnh phát triển, khiến Bệnh viện Đa khoa Phú Yên những ngày này luôn quá tải  – Ảnh: T.LẬP

BỆNH VÌ BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU

Thời tiết diễn biến khác nhau gây nên những biến đổi sinh lý trong cơ thể khác nhau. Điều này ngay từ thời xa xưa con người đã nhận ra và ngày nay đã được khoa học chứng minh.

Thời xưa, danh y Hải Thượng Lãn Ông có ghi về kinh nghiệm y học dân tộc của Việt Nam trong Y tông tam lĩnh như sau:

“Thời tiết biến đổi là thường

Nhưng ta phải biết đề phòng mới yên

Mùa xuân kiêng gió trước tiên,

Mùa hè nắng nóng lại xen mưa rào,

Mùa thu sương xuống hanh hao,

Mùa đông gió rét khi nào khỏi mưa”

Vì thế, nếu ta biết:

“ Thích nghi khí hậu của trời

Âm dương hòa hợp trong ngoài mới yên”

Thời tiết luôn luôn thay đổi theo mùa, năm, thậm chí hàng ngày, hàng giờ. Sự thay đổi đó có mối quan hệ mật thiết tới sức khỏe con người. Trong những năm gần đây, nghiên cứu do tổ chức Y tế Thế giới (WMO) và các quốc gia như: Hoa Kỳ, Pháp, Đức… đều cho rằng sự thay đổi thời tiết có ảnh hưởng trực tiếp hoặc gián tiếp đến sức khỏe con người. Tại Hoa Kỳ, một số nhà khoa học của hợp chúng quốc này nhận xét: Sự chuyển mùa, thay đổi thời tiết có thể ảnh hưởng đến tâm lý, đến hành vi cư xử của hơn 27% dân Mỹ. Còn ở Anh, khi trời có sương mù, hoặc ở dãy núi Anpơ có gió nóng thì người ta cho đó là “thời kỳ tự tử”.

Cũng liên quan tới vấn đề thời tiết và tâm trạng, có nghiên cứu cho biết: Về mùa đông, nhiều người hay bi quan, chán nản, thậm chí lo âu và cáu bẳn một cách vô cớ, hay buồn ngủ và mất hứng thú làm việc. Lý giải về điều này, các nhà khoa học cho rằng mùa đông thiếu ánh sáng là nguyên nhân gây nên hiệu ứng này và họ khuyên những người có tâm trạng như vậy nên thường xuyên ra ngoài thiên nhiên nhiều ánh sáng.

Trong đời sống hàng ngày, chúng ta dễ nhận thấy có nhiều người rất nhạy cảm với những thay đổi đột ngột của thời tiết. Đặc biệt, trẻ em và người già có sức đề kháng yếu, hay bị mắc bệnh do thời tiết như: sốt, ho, sổ mũi nhức đầu, tiêu chảy… Một số người mắc bệnh xương khớp cũng cảm nhận rất rõ điều này. Họ thấy cơ thể đau nhức, người khó chịu bức bối khi “trái gió, trở trời”.

RÈN LUYỆN ĐỂ THÍCH NGHI VỚI THAY ĐỔI THỜI TIẾT

Với điều kiện khí hậu nhiệt đới gió mùa nóng ẩm như Việt Nam, thì sự thay đổi thời tiết có ảnh hưởng rất nhiều tới sức khỏe gây ra bệnh tật.

Khi thời tiết thay đổi vừa phải sẽ làm cho các chức năng sinh lý càng thêm linh hoạt, dần dần nâng cao giới hạn thích ứng của cơ thể. Nhưng khi thời tiết biến động mạnh vượt qua giới hạn thích ứng của cơ thể, sự cân bằng giữa cơ thể với ngoại cảnh sẽ bị rối loạn, gây nên hiện tượng bệnh tật. Sự thay đổi đó có thể làm cho con người mắc bệnh, nhất là trẻ em, người già, người yếu, người ít rèn luyện.

Tuy nhiên, con người có khả năng tránh cho cơ thể khỏi bị tác động xấu của thời tiết. Nếu rèn luyện, sức đề kháng của cơ thể sẽ tăng lên nhiều, có thể chủ động chống đỡ và dần dần giúp cơ thể thích nghi với những biến động thời tiết. Bất cứ ở độ tuổi nào cũng cần phải rèn luyện. Tuổi trẻ rèn luyện là để có một cơ thể cường tráng trước thiên nhiên, một sự thích nghi tốt, là điểm tựa cho sự sống khi về già. Như vậy có thể lấy rèn luyện để thay nhiều thứ thuốc, nhưng nhiều thứ thuốc không thể nào thay được rèn luyện.

(Trung tâm Dự báo khí tượng - Thủy văn Phú Yên)